Tert.am–ի հետ զրույցում Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանն անդրադառնում է ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյան-Լևոն Տեր-Պետրոսյան հանդիպման նշանակությանն ու նպատակին, ապրիլյան քառօրյա պատերազմի ժամանակ միջազգային հանրության արձագանքին, ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանի այն հայտարարությանը, որ հայկական կողմը կռվում է 80-ականների զենքերով:
-Պարոն Աշոտյան, կիսվել էիք ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հարցազրույցով, որը վերաբերում էր Նախագահ Սերժ Սարգսյան-Լևոն Տեր-Պետրոսյան հանդիպման շարժառիթին ու մանրամասներին: Ինքներդ գրել էիք, որ երբևէ չէիք պատկերացնի, որ երբևէ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ասածներով կկիսվեք…
- Այո, ապրիլյան պատերազմը շատ բան է փոխել ու փոխում Հայաստանում:
-Ամեն դեպքում, այդ հանդիպման փաստն ինչպե՞ս եք գնահատում:
- Կարծում եմ` հանդիպման փաստը պետք է միայն ողջունել որպես Հայաստանի քաղաքական մշակույթի կայացման կարևորագույն, տեսանելի, զգայական,օբյեկտիվ և ռացիոնալ միաժամանակ: Խորհրդանշանական է, որ արտաքին մարտահրավերների պարագայում մեր քաղաքական վերնախավը անկախ իր ճամբարից` իշխանություն թե ընդդիմություն, ցույց է տալիս, որ ունակ է համախմբվել հատկապես գործող ռազմաքաղաքական ղեկավարության շուրջ, որպեսզի լավագույն լուծումներ գտնվեն ներազգային և պետական իղձերի համար: Լավագույնս դրանք բավարարվեն: Հատկանշական է, որ եթե անկեղծ խոսենք, այդ համախմբումը տեղի չունեցավ ոչ անկախության 25-րդ տարեդարձի, ոչ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի շրջանակներում` անցյալ տարի: Բայց այս տարի ապրիլյան պատերազմի վտանգից և անհրաժեշտությունից`ամբողջ քաղաքական էլիտայի ներուժը համախմբելը , կարծում եմ, իրականում երկու մեծ գործիչների քայլ էր:
- Նաև որպես վերջաբան, երբ Տեր-Պետրոսյանին հարցրել են, թե, ի վերջո, ինչ դիրքորոշում պետք է որդեգրի հայկական կողմը, նա նշել է, որ,բնականաբար, կոշտ, բայց կառուցողական մոտեցումներով բանակցությունների արդյունքում պետք է ձգտի ձեռք բերել հնարավոր առավելագույնը:
- Տեր Պետրոսյանը քաղաքական գործընթացների ամբողջական բնութագիրը: Հատկապես կոնֆլիկտների խաղաղ լուծման բանակցային փուլի մոտեցումների դասական բնորոշումն է տվել: Քաղաքականությունը հնարավորի արվեստ է ընդհանրապես, արտաքին քաղաքականությունը, մասնավորապես: Իրականում, որպեսզի մեր դիրքերը բանակցային սեղանին լինեն շատ ավելի ամուր, պահանջվում է ոչ միայն զինվորական, ռազմական, ոչ միայն ինտելեկտուալ ներուժ, այլ նաև` շարունակել երկրի ներսում պահպանել այն քաղաքական կոնսենսուսը և հասարակական կոնսոլիդացիան, որի ականատեսը մենք եղանք այս օրերին:
-Որպես ՀՀԿ փոխնախագահ, որը համակարգում է նաև արտաքին քաղաքական հարցերը, ինքներդ ինչպե՞ս եք հասկանում «կոշտ, բայց կառուցողական մոտեցում» ասելով:
-Կոշտ, բայց կառուցողական նշանակում է բանակցային գործընթացում մաքսիմալ ձգտել պահելու մեր շահերը, որոնք ընդգրկում են ոչ միայն Արցախի ինքնորոշման իրավունքի ճանաչումը, ինչպես նաև Արցախի Հանրապետության ճանաչումը, սա ինքնըստինքյան է և սակարկման ենթակա չէ, այլ նաև մաքսիմալ տարածվել այն ձեռքբերումների վրա, որ բանակն ու ժողովուրդն ունեցել է պատերազմիցի վեր` վերջին 25 տարիների ընթացքում: Եվ, իհարկե, միջազգային անվտանգային երաշխիքիները:
-Վերջին օրերին նաև միջազգային հանրությունից, ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագայությունից որոշակի հիասթափություն կար, և անգամ ասում էին, որ նորից «թղթե շերեփի» ուրվականը Հայաստանում էր:
- Թղթե շերեփի այդ զուգահեռը բացարձակ անտեղի է այսօր: Թղթե շերեփի ֆենոմենը գոյություն ուներ այն ժամանակ, երբ մենք չունեինք պետություն ու ազգային բանակ: Մենք այսօր ունենք երկու հայկական պետություն, այսօր մենք ունենք հայկական երկու բանակ, միասնական ռազմաքաղաքական տարածք Արցախի ու Հայաստանի Հանրապետությունների միջև: Այսօր իրավիճակները բացարձակապես փոխվել են, և ազգերի գոյության լավագույն միջոցը պետությունն է: Այս բանաձևն առավել, քան ակտուալ է 21-րդ դարում` հայերի համար: Այսինքն` այն ամենը, ինչ չկար» թղթե շերեփի» պատմության ժամանակ, որովհետև Խրիմյան Հայրիկի օրոք կարելի էր միայն երազել, որպեսզի հայ ժողովուրդը ներկայացված լիներ իր հասարակական ու պետական կառույցներով, այնպես, ինչպես այսօր է ներկայացված: Միջազգային հանրության հետ պետք է շարունակել աշխատել, պետք է շարունակել կոտրել միջազգային տարբեր խաղացողների շահերը մեր երկրում` բերելով կոնկրետ արժեհամակարգային փաստեր ու փաստարկներ, ռացիոնալ փաստեր: Եվ, իհարկե, ամենակարևորը` չի կարելի նեղանալ ու դառնալ մեկուսի ամրոց: Մենք մեր հույսը պետք է դնեն ինքներս մեզ վրա. մեր ժողովրդի ու բանակի վրա, բայց դա չի նշակում, որ մենք պետք է մեկուսանանք ու խռովենք աշխարհից: Աշխարհին պետք է համառորեն բացատրել և առաջ տանել մեր գիծը, որպեսզի բավարարվեն այն ակնկալիքները, որ մենք դեռ ունենք տարբեր միջազգային ատյաններից:
- Կա ժողովրդական խոսք`«ընկերը նեղ օրով» է երևում: Չգիտեմ` դիվանագիտության մեջ դա ինչպես է կոչվում, բայց կարող ե՞ք ասել` այս քառօրյա պատերազմի ժամանակ պարզվե՞ց, թե ովքեր են մեր բարեկամները, ովքեր` մեր թշնամիները:
-Հատկապես դիվանագիտության ու արտաքին հարաբերությունների պարագայում հնարավորինս զերծ կմնայի կտրուկ ձևակերպումներից: Մենք վերահաստատեցինք մեզ համար, որ Թուրքիան` գործող թուրքական ղեկավարությամբ, Հայաստանի համար նույնքան հակառակորդ երկիր է, որքան Ադրբեջանը: Սա ակնհայտ էր …
- Իսկ ռազմավարական գործընկե՞րը: Մանավանդ, որ շատ են հնչում առաջարկներ, որ պետք է նորից վերանայվեն հայ-ռուսական հարաբերությունները:
-Հայաստանն անշեղորեն շարունակել և շարունակում է կատարել իր դաշնակցային պարտավորությունները Ռուսաստանի Դաշնության հետ: Եվ մենք իրավունք ունենք `և՛ իրավական , և՛ բարոյական, պահանջելու մեր ռազմավարական գործընկերոջից, որպեսզի հաշվի նստի նաև հայկական կողմի շահերի հետ: Այս շահերը ոչ միայն երկկողմանի հարաբերություններով են պայմանավորված, այլ նաև ՀԱՊԿ ընդհանուր ձևաչափով:
-Դե իրենք ասացին այն, ինչ ասացին…
-Մենք շարունակում ենք աշխատել` և՛ մեր դիվանագիտությունը, և՛ հանրային կարծիքը, բնականաբար, պետք է աշխատի, որպեսզի հնարավորինս կարողանանք փոխել ընկալումները և հայկական կողմի տեսակետը դարձնել որոշիչ գործընկերների համար:
- Զենքի հետ կապված. Նախագահ Սերժ Սարգսյանի հայտարարությունը, որ մենք կռվում ենք 80-ականների զենքերով, ոչ միանշանակ ընկալվեց:
- Նախ ասեմ` «80-ականներ ձևակերպումը» վերաբերում է մոդելներին և ոչ թե արտադրության թվին: Երկրորդ. ակնհայտ է, որ Հայաստանի զինված ուժերը շատ ավելի ժամանակակից սպառազինություններ ունեն, քան Լեռնային Ղարաբաղի Պաշտպանության բանակը, որովհետև Հայաստանը նաև ՀԱՊԿ-ի անդամ հանդիսանալով` կարողացել է համադրել իր պահուստները: Իհարկե, մենք էլի ունենք գերժամանակակից զենքի մեծ պահանջ: Բայց ամենակարևորը` հետևյալն է. եկեք միշտ տարբերենք արտաքին լսարանի համար բարձրաձայնված կոչերն ու մտքերը մեր ներքին քննարկումներից: Այդպես պետք է հնչեր Բեռլինում: Իսկ Հայաստանում այդ թեմայով քննարկումները աղերս չունեն այն նպատակների հետ, որ հետապնդում էր հայկական կողմը` բարձրաձայնելով այդ միտքը: